Ustanowiona 27 maja 1586 r. przez Sykstusa V pod nazwą S. Congregatio super consultibus regularium i zatwierdzona Konstytucją Immensa (22 stycznia 1588 r.), została połączona, w 1601 r., z Congregatio pro consultibus episcoporum et aliorum prelatorum.
Św. Pius X Konstytucją apostolską Sapienti Consilio (29 czerwca 1908) ponownie rozdzielił obie Dykasterie, erygując odrębną Kongregację ds. Zakonników. Następnie ta Dykasteria trzykrotnie zmieniała swoją nazwę: Konstytucją Regimini Ecclesiae Universae z 15 sierpnia 1967 r. została nazwana Sacra Congregazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari; Konstytucją Pastor Bonus z 28 czerwca 1988 r. przyjęła tytuł Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, KIŻKSŻA (CIVCSVA); Konstytucją apostolską Praedicate Evangelium z 19 marca 2022 r. Kongregacja zmieniła nazwę na Dykasteria.
Studium, Interdyscyplinarna Szkoła Formacji w zakresie Magisterium Kościoła i Przepisów Prawa Kanonicznego o Życiu Konsekrowanym, spadkobierca historycznej Szkoły Praktycznej istniejącej w Dykasterii od 1951 roku, ma na celu oferowanie kwalifikowanych kursów szkoleniowych w zakresie teologii i prawa życia konsekrowanego, wzbogacanych praktyką i doświadczeniem Dykasterii.
Czasopismo Informationes SCRIS, drukowane od 1975 roku, od 2005 roku przyjęło nazwę Sequela Christi. Publikowane co sześć miesięcy, poprzez opracowania i wkład w różnych językach, oferuje pogłębienie wiedzy o życiu konsekrowanym w Kościele.